Brabantse Olijfberg in Antwerpse studentenbuurt schittert opnieuw
ANTWERPEN –
De Brabantse Olijfberg in het hartje van de studentenbuurt is opnieuw in volle glorie te bewonderen. Althans aan de buitenzijde. Want het interieur van de protestantse kerk in de Lange Winkelstraat moet nog gerestaureerd worden.
Dominee, maar niet meer aan een kerk verbonden, en theoloog Dick Wursten geeft geregeld rondleidingen in de kerk in de Lange Winkelstraat en doceert de geschiedenis van de Brabantse Olijfberg alsof hij er zelf bij was.
En voor wie zich afvraagt waar de naam Brabantse Olijfberg vandaan komt: de naam verwijst naar de 17de eeuw, waarin het verboden was om protestants te zijn in de Zuidelijke Nederlanden. De protestanten in Antwerpen kwamen toen onder deze schuilnaam in het geheim bijeen.
Omdat de buitenkant van de kerk sinds kort volledig klaar is, krijgen burgemeester Bart De Wever (N-VA) en schepen Tom Meeuws (sp.a) een rondleiding. Ze zijn respectievelijk bevoegd voor erfgoed en erediensten en op die manier betrokken bij de restauratie. Voor de restauratie kreeg de stad een restauratiepremie van het agentschap Onroerend Erfgoed Vlaanderen.
Pas in juli 1821 werd de oude kloosterkerk toegewezen aan de protestanten. Met dank aan koning Willem I der Nederlanden, waartoe onze contreien toen behoorden. Het is historicus Bart De Wever die het gezelschap erop wijst.
“De eerste steen van de kloosterkerk van de Annunciaten werd in augustus 1615 gelegd. Deze bid- en bedelorde was in Antwerpen sterk vertegenwoordigd. Aanvankelijk ging het om een twintigtal nonnen. Maar later werden dat er veertig en meer. En die vonden dat ze een eigen kerk nodig hadden om te bidden”, vult Dick Wursten aan.
In de loop der eeuwen is er veel veranderd en bijgebouwd aan de kerk. Van de voorgevel is slechts de helft nog origineel. Op verschillende plekken werden versleten stenen noodgedwongen vervangen. “Enkel zwaar beschadigde stenen worden vervangen, de rest proberen we te hergebruiken. Indien nodig worden ze bijgezaagd of er worden protheses geplaatst”, verduidelijkt Eva Stoppie van MAAT_WERK Architecten. Dat is het bureau dat de restauratie uitgevoerd heeft.
Jezus op glas
Tussen 1905 en 1909 vond al een grote restauratie plaats die het kerkgebouw zijn huidige aanzicht gaf. “Die restauratie werd betaald door de Duitstalige Lutherse gemeenschap. Het grote herinneringsvenster in de voorgevel verwijst ernaar. De symbolen en wapenspreuken van België, Nederland en Duitsland zijn er in één ring samengebracht”, zegt Dick Wursten.
Opvallend zijn de gerestaureerde gebrandschilderde ramen. Daarop prijkt een levensgrote afbeelding van Jezus en dat is ongebruikelijk in een protestantse kerk. “Voor wie de leer van Calvijn aanhangt binnen de protestantse kerk is dit absoluut niet gewenst. Lutherse gelovigen zijn daar minder strikt in. Zolang ze niet aanbeden wordt, is een afbeelding van Jezus aanvaardbaar”, verklaart Dick Wursten.
Alles bij elkaar heeft de restauratie van de kerk ruim vijf jaar geduurd. Dat betekent dat nu, behalve de buitenmuren, ook het dak en de glasramen opgeknapt zijn. Voor de restauratie van het interieur moet nog een dossier worden ingediend.
Arabische gelovigen
Ondertussen is ook het publiek dat de protestantse kerk bezoekt behoorlijk veranderd. Het idee dat vooral Nederlandse en Duitse gelovigen er kind aan huis zijn klopt niet. Ze vormen slechts een minderheid van de kerkbezoekers.
“De bezoekers zijn zeer tegenwoordig divers. Van protestantse Assyriërs, afkomstig uit Turkije, tot Pakistaanse en Arabische geloofsgenoten. Wat veel mensen niet weten is dat bijvoorbeeld ook Egypte een protestantse gemeenschap heeft. Veel van deze mensen, die in de loop der jaren in Antwerpen terechtgekomen zijn, vinden nu de weg naar deze kerk, waar ze elk op hun manier hun geloof kunnen belijden”, aldus nog Dick Wusten.
Schepen Tom Meeuws hoort het graag. “Dit is een mooie en inclusieve manier om elkaar te ontmoeten op deze plek. Dat iedereen op zijn eigen manier het protestantisme kan beleven is bijzonder waardevol in een stad die inwoners met een zeer uiteenlopende achtergrond heeft.”
