Onderzoek polychromie (2023)

Sarah De Smedt (conservatie, restauratie en onderzoek van muurschilderingen) is begin september – in opdracht van het kerkbestuur – begonnen met een onderzoek naar de ‘polychromie’ (veelkleurige schildering) die ooit onder de momenteel grauwe verflaag zat. Een verplaatsbare stelling zal gedurende enkele maanden in de kerk aanwezig zijn.

Wie de kerk kent, weet waarover het gaat: achter de doopvont is immers al in een eerder stadium een stukje blootgelegd: Het gordijnmotief is duidelijk zichtbaar, ook de mooie sierband erboven. Dit motief was over de volledige lengte van de kerkmuur (rechts, links) aanwezig, en liep ook door achter het altaar. Maar er is meer: ook de binnenzijde van de glasramen waren versierd, de ribben van de gewelven, de inkomhal… Kortom. De kerk zag er heel anders uit dan we ‘m nu kennen. In het restauratiedossier wordt gesproken van een ‘neo-gothisch Gesamtkunstwerk‘ van uitzonderlijke kwaliteit.

He gordijnmotief, blootgelegd en (deels) geretourcheerd.

Sarah heeft als opdracht om overal in de kerk vast te stellen of de oorspronkelijke schildering nog aanwezig is. Tegelijk moet ze dan alle patronen in kaart brengen. Volgend jaar zal dan een volledige schilderbeurt van het interieur van de kerk plaatsvinden (hoognodig!). Dit zal een opfrissings-schildering zijn. In een later stadium kunnen we dan op grond van haar onderzoek nog beslissen wat we doen met de onderlaag. Diverse opties staan dan open, afhankelijk van wat zij aangetroffen heeft. Dit onderzoek gebeurt met medewerking Erfgoed Vlaanderen, die ook een groot deel van de kosten voor haar rekening neemt. Ook de afdeling ‘Patrimonium’ van de Stad Antwerpen helpt ons om dit mogelijk te maken.

Er zijn geen kleurenfotos van hoe het was, wel zwartwit. Hier twee unieke fotos, beide van een huwelijksviering. De eerste van voor de eerste wereldoorlog (toen de glasramen en het schilderwerk, nog ‘nieuw’ was) en een uit 1947 (toen de glasramen die gedemonteerd waren vanwege de vliegende bommen, nog niet waren teruggeplaatst).

huwelijksviering ca. 1910 – archief Renée Dekker
huwelijksviering 1947 ansichtkaart archief DBO

Het is in de periode nadien dat de kerk helemaal is gerestaureerd, het dak hersteld, glasramen hersteld etc. Onderstaande foto uit het stadsarchief laat deze werken zien (1947).

stellingen in de kerk, 1947 – foto stadsarchief

Als sluitstuk is de kerk dan witgeschilderd. Sarah heeft de ‘handtekening’ van de schilders van toen inmiddels gevonden: PVBA Bruneel & Verbrugghe uit Oostrozebeke

Bij de glas-in-lood-ramen bevindt zich een floraal:

Ook in de zone boven de geboorte van het kruisgewelfvlak zuid is een floraal motief aanwezig. Dit motief kan je ook onderscheiden op oude foto’s. Hier is de vrijlegging nog in uitvoering.  

Nog enkele foto’s

de ‘fries ‘ die doorheen de hele kerk loopt.

Hieronder twee foto’s van bij het orgel: de dagkant van het raam, en de kleuren op de console vanwaaruit de ribben voor het geweld vertrekken.