(Heinrich Schütz)
Ongeveer een jaar voor zijn dood begint Heinrich Posthumus Reuss (1572-1635, landheer van Gera etc.) zijn eigen uitvaart voor te bereiden. Hij besluit om de koperen grafkist (sarcofaag) waarmee hij in de graftombe van zijn voorouders zal worden bijgezet, te laten versieren met 25 teksten, een afwisseling van bekende bijbelverzen en geliefde lied-strofen. De teksten moeten dienen om straks bij zijn uitvaart de aanwezigen op te wekken om zich op een opbouwende manier op de dood voor te bereiden en over het sterven na te denken” (zu Erweck: und Übung Gottseliger SterbensGedancken, zo staat het op de liturgie die gedrukt werd). Hij kiest ook alvast de preektekst waarover de dominee moet spreken in de dienst: Psalm 73, 25-26: Heer, als ik U maar heb, dan heb ik niets meer nodig op hemel, of op aarde. Tenslotte spreekt hij de wens uit dat de inscripties op zijn sarcofaag, evenals andere door hem gekozen teksten (o.a. de lofzang van Simeon)tijdens zijn begrafenisdienst zouden worden ten gehore gebracht op muzikale wijze. Als de vorst na een kort ziekbed overlijdt (3 december 1635), schrijft zijn weduwe een brief aan Heinrich Schütz (die goed bevriend was met de overledene) en geeft hem de opdracht de door de overledene gekozen teksten op muziek te zetten. Schütz kwijt zich op ingenieuze wijze van zijn taak en componeert de Musikalische Exequien: een volledige Duitse ‘begrafenismis’ op muziek. Op 4 februari 1636 (niet toevallig Maria-lichtmis) vond de plechtige uitvaart plaats in de Skt. Johanniskirche in Gera. Het eerste deel van de muziek klonk voor de preek, het tweede deel (over de preektekst) nadien. Bij de echte uitvaart klonk er een derde muziekstuk, waarbij het koor de lofzang van Simeon zong, terwijl verderop in de kerk twee vrouwenstemmen antwoordden met “Zalig zijn de doden, die in de Here sterven’ zingen.
Zelden klonken bijbelse ‘krachtspreuken’ troostrijker dan in deze muzikale toonzetting van 386 jaar geleden.
Solisten, koor en een mooi gamma aan instrumenten (samen ‘de Completen’), vertolken de bijbelteksten en liedstrofen op een expressieve manier, die ook vandaag de luisteraar nog aanspreekt. Tijdens het concert zal de muziek worden ingeleid en de teksten geduid door ds. Dick Wursten.
Programma :
· Canzona – sonata pian’ e forte
Giovanni Gabrieli (1555 – 1612)
· Musikalische Exequien : Konzert in Form einer deutschen Begräbnis-Missa – SWV 279
Heinrich Schütz (1585 – 1672)
· Musikalische Exequien : Herr, wenn ich nur dich habe – SWV 280
Heinrich Schütz (1585 – 1672)
· Vater unser – SWV 411
Heinrich Schütz (1585 – 1672)
· Musikalische Exequien : Herr, nun lässest du deinen Diener in Frieden fahren – SWV 281
Heinrich Schütz (1585 – 1672)
· Mit Fried und Freud ich fahr dahin
T : M. Luther 1524 naar Lobgesang des Simeon M : J.Walter/S.Scheidt
· Die mit Tränen säen – SWV 42
Psalmen Davids Sampt Etlichen Moteten und Concerten. Erster Theil. Opus Secundum.
Heinrich Schütz (1585 – 1672)
De completen – vocaal en instrumentaal ensemble :
Sopraan : Annick Desair, Chris Magnus, Dominiek Schollaert, Renate Weytjens
Alt : Griet Vercruysse, Nikkie Melis
Tenor : Frank Elsen, Frank Van Belle, Werner Trio, Wolf Wouters
Bas : Jo Cops, Lieven Vanden Eede
Cornetto : Elena Torres, Marijke Joos
Trombone : Catou Pecher, Christophe Desbuleux, Elisabeth Schollaert, Koen Becu
Orgel : Ann De Lentacker
Chittaronne : Eli Poppe, Els van Hooste
Gamba : Véronique de Failly
Violone : Thomas Clément
Muzikale leiding : Bart Schoukens
onderzoek en duiding : Ds. Dick Würsten